Taniec towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów, począwszy od człowieka pierwotnego. Jest jedną z głównych form uzewnętrznienia stanu emocjonalnego i życia duchowego. Każde silniejsze wzruszenie ma tendencję do wyładowania się rytmicznym ruchem ciała. Dziecko podskakuje z radości z nogi na nogę, rozgniewany chłopiec tupie nogami, zapalony rozmówca uderza w dyspucie dłonią w stół, zawodząca nad zmarłym kobieta kołysze miarowo ciałem. Cywilizacja tłumi tego rodzaju zbyt jaskrawe obnażanie przeżyć wewnętrznych. Ale człowiek pierwotny ani nie umiał, ani nie potrzebował się krępować, w uniesieniu radosnym, miłosnym, w gniewie, przerażeniu, nienawiści, skakał, tupał, wygrażał wrogowi i bił pokłony bogom czy też demonom. Nasz przodek zauważył, że regularne powtarzanie ruchu przy pracy oszczędza mu wysiłek. Dzisiaj nazwiemy to automatyzacją, czyli ruchem wykonywanym najmniejszym nakładem wysiłku (ekonomiczny)
U dzieci zabawa i taniec pojmowane są jako emanacja radości i szczęścia. Tańce, zwłaszcza w wykonaniu dzieci, cieszą się dużym aplauzem wśród rodziców i społeczności szkolnej, a ze względu na ich prostotę wykonania sprawiają, że coraz szersze grono dzieci włącza się do udziału w zabawie. Dzieci bardzo lubią tańczyć, a wiele zabaw połączonych z ruchem i tańcem podejmują spontanicznie, dlatego te reakcje należy rozwijać, podtrzymywać i ukierunkowywać. Taniec jest naturalnym zjawiskiem podnoszącym poziom endorfiny, czyli związków przyjemności we krwi, a przyjemność czerpana z ruchu w takt muzyki zwiększa naturalną radość każdego. Jednym ze środków do osiągnięcia tego celu jest wykorzystanie tańców do zabawy i integracji w edukacji przedszkolnej, szkolnej i pozaszkolnej.
Podstawową formą aktywności dziecka w wieku przedszkolnym jest zabawa – także zabawa ruchowa i muzyczna. Wprowadza ona przedszkolaka w świat sztuki i jednocześnie rozwija sferę motoryczną poprzez mowę, poczucie rytmu (np. w wyliczankach dziecięcych), ruch dyrektywny i niedyrektywny (Krasoń, Szafraniec, 2002), improwizację oraz inne elementy muzyki: metrum, tempo, melodykę, harmonię, dynamikę, agogikę, frazowanie, kolorystykę dźwiękową i strukturę formalną utworu (Ławrowska, 1998, s.7). Wspólny śpiew, gra na instrumentach, zabawy ruchowe, zabawy ze śpiewem i tańce rozwijają w dziecku poczucie wspólnoty, zwiększają dyscyplinę i poczucie odpowiedzialności oraz umożliwiają tworzenie podstawowych więzi społecznych. Zajęcia muzyczne pozwalają odkryć temperament i osobowość dziecka, uwrażliwiać na samoocenę, samomotywację oraz wyzwalają inicjatywę, aktywność i jego samodzielność. Zarówno odtwórcze jak i twórcze zajęcia umuzykalniające wymagają specyficznie szerokiego rozumienia pojęć: ruch i muzyka. Nie ograniczają się bowiem tylko do nauczania konkretnych umiejętności artystycznych, ale są formą ekspresji brzmieniowej i ruchowej w postaci spontanicznego lub charakterystycznego tańca, pantomimicznych gestów naśladowczych itp.
Praktyka potwierdza, że w codziennej pracy z dzieckiem, muzyka łączy wszelkie działania edukacyjne (Nowak, 1996/9, s.552). Integracja różnych przejawów aktywności dziecka (umysłowej, motorycznej, artystycznej, badawczej, społecznej) wzbogaca jego przeżycia emocjonalne, wpływa na rozwój intelektualny, społeczny, motoryczny, jak również aktywność twórczą. Sprawia, że dziecko lepiej zauważa otoczenie, swobodnie i spontanicznie posługuje się językiem werbalnym i pozawerbalnym, ma rozbudzoną wrażliwość na siebie
i innych ludzi. Codzienny kontakt dziecka z muzyką pozwala na realizację ważnych zadań edukacyjnych:
- wprowadza dzieci w świat doznań estetycznych i uświadamia, że ruch i muzyka są formami wypowiedzi,
- umożliwia poznawanie przyrody i środowiska bliskiego dziecku,
- przybliża tradycje, kulturę i folklor własnego regionu, narodu oraz ludzkości,
- rozbudza i pomaga wyrażać pozytywne emocje, a także zrozumieć język emocjonalny innych ludzi,
- stwarza warunki do wyrażania siebie, nawiązywania kontaktu z rówieśnikami,
- sprzyja integracji grupy przedszkolnej
Warunkiem dobrej jakości pracy z dziećmi i pełnej realizacji wymienionych wyżej zadań, poza wiedzą metodyczną i merytoryczną, jest z pewnością umiejętność gromadzenia, poszerzania i wykorzystywania repertuaru muzycznego począwszy od utworów klasycznych, poprzez ludowe, tradycyjne, rozrywkowe i współczesne, w formie nagrań na kasetach audio lub płytach CD. Istotne staje się poszukiwanie metod i form, które mogłyby pomóc
w pogłębianiu procesu poznania i wzbogacania dziecięcych doświadczeń muzycznych.
Muzyka, jako ważna dziedzina wychowania przez sztukę stanowi istotny czynnik rozwoju osobowości dziecka. Jest środkiem kształcenia humanistycznego, uwrażliwiającego na wszelkie wartości ludzkie. Na etapie początkowym buduje się podstawy tego kształcenia. Muzyka służy również ogólnemu rozwojowi dziecka: fizycznemu (ruchliwość, umiejętność utrzymywania ciała w równowadze), intelektualnemu (mowa, operacje myślowe, wrażenia, wyobraźnia, uwaga, pamięć), emocjonalnemu (uczucia, uspołecznienie), estetycznemu. Dla prawidłowego rozwoju dziecka szczególnie dużo uwagi należy poświęcić wyzwalaniu aktywności i ekspresji ruchowej tj. zabawom i ćwiczeniom muzyczno-rytmicznym. Termin ćwiczenia muzyczno-taneczne jest określeniem bardzo szerokim, przez który należy rozumieć różne formy ćwiczeń ruchowych realizowanych przy muzyce. Dzieci uczą się wykorzystywania w ruchu całego ciała w miejscu i przestrzeni, uczą się wypełniać ruchem bliższą i dalszą przestrzeń, poruszać w określonym kierunku.
Podsumowując nasze rozważania na temat tańca, można powiedzieć, że rytm i taniec towarzyszył człowiekowi od poczęcia - rytm bicia serca matki, poprzez radosne zabawy dzieci, zabawy taneczne młodzieży, bankiety, przyjęcia dorosłych. Więc dołóżmy wszelkich starań do rozwoju tańca w naszych szkołach, bo jego wachlarz dobroczynnego wpływu na organizm ludzki jest ogromny i niezaprzeczalny.
Program przeznaczony jest do nauczania tańców integracyjnych, ludowych oraz zabaw przy muzyce i zabaw ze śpiewem.
Zajęcia taneczne realizowane są cyklicznie raz w tygodniu w ramach zajęć przedszkolnych.
Uczestnikami tych zajęć są dzieci pięcioletnie z grupy „ Rybki” i „ Biedronki”. Dobór treści programowych jest dostosowany do potrzeb i zainteresowania dzieci.
Nowe treści i zadania są wprowadzone stopniowo.
CELE OGÓLNE PROGRAMU:
CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU:
CELE OPERACYJNE (dziecko):
FORMY I METODY PRACY:
Formy:
Metody:
•Elementy metody wg Carla Orffa:
- Położenie nacisku na kształcenie poprzez zabawę
- Rozwijanie muzykalności dzieci
- Integracja muzyki, słowa i ruchu
•Metody aktywizujące
•Pokaz
•Elementy pedagogiki zabawy
•Elementy kinezjologii edukacyjnej